navigatiebalkStevenskerkActueelStevenskerkStevenskerkStevenskerkStevenskerk
    < vorige | volgende | overzicht >

Mozes en Aäron

In de noordelijke kooromgang zijn tegen twee pijlers van het koor afbeeldingen geschilderd van Mozes (foto rechts, boven) en mogelijk Aäron (foto rechts, onder). De voorstellingen dateren uit ca. 1460.

Plaats op de plattegrondZoals hier op de plattegrond is aangegeven, flankeerden beide schilderingen ooit het zgn. sacramentshuisje, waarin tijdens de katholieke periode tot 1579 en van 1585 tot 1591, de gewijde hosties bewaard werden (vgl. de plaats van de sacramentstoren in de Sint-Maartenskerk in Kortrijk). Volgens de katholieke leer zijn gewijde hosties het lichaam van Christus. De calvinisten veroordeelden deze opvatting als bijgeloof en afgoderij. Zij braken dan ook het huisje af zodra ze in bezit kwamen van de kerk. In plaats daarvan schilderde men op de muur (aan de koorzijde) Bijbelverzen als Handelingen 7:48, “De Allerhoogste echter woont niet in wat men met handen maakt”. De schilderingen van Mozes en Aäron werden, evenals die van St.-Ontcommer, overgekalkt. In de 19e eeuw werden ze ontdekt en in een aquarel overgetekend, maar spoedig weer overgewit omdat ze zo gehavend waren. Pas bij de laatste restauratie zijn ze definitief onder het witsel vandaan gehaald.

De schildering van Mozes verwijst duidelijk naar het sacrament (overigens doet een kraagsteen iets verderop dat ook). Mozes is namelijk afgebeeld in een regen van manna, het ‘brood uit de hemel’ waarmee God de Israëlieten in de woestijn voedde nadat zij tegen Mozes en Aäron over honger hadden geklaagd (Exodus 16). In de Bijbel wordt het manna beschreven als klein en rond, wit als korianderzaad en met de smaak van honingkoeken. In de Middeleeuwen werd het manna gezien als een voorafbeelding van het sacrament van het ‘lichaam van Christus’; de gewijde hostie was immers ook ‘brood uit de hemel’, en ziet er klein, wit en rond uit. Op de banderol boven Mozes’ hoofd stond—zo blijkt uit de 19e-eeuwse aquarel—mogelijk de tekst: “iste est panis quem dedit Dominus vobis ad vescendum” (Exodus 16:15; “dit is het brood dat de Here u tot spijze gegeven heeft”). Verder is Mozes hier afgebeeld met zijn staf en met de stenen tafelen, waarop hij de Tien Geboden ontving. Onder de figuur van Mozes is nog ternauwernood het volk Israël zichtbaar dat het manna verzamelt.

Tegenover Mozes is mogelijk zijn oudere broer Aäron afgebeeld. Aäron was de eerste hogepriester (Leviticus 8–9); aan zijn nageslacht werd het priesterambt toevertrouwd (Exodus 28). Hij is hier met bisschopsmijter en -mantel getoond. Onder hem zien we nog enkele niet nader te identificeren mensen.
Mozes
Aaron

Literatuur:
- Lemmens, G.Th.M., ‘De oude inrichting van de Stevenskerk’, Numaga 16 (1969), 274–317 [i.h.b. 286–288 en 316n27–30].