navigatiebalkStevenskerkActueelStevenskerkStevenskerkStevenskerkStevenskerk
    < vorige | volgende | overzicht >

Chronogram

  Chronogram

De Latijnse tekst op de muur van het zuidertransept herinnert aan de herbouw van de kerk na het bombardement van 1944. Het gaat hier om een chronogram of ‘jaartalvers’: de letters die in het rood zijn geschilderd, zijn tevens Romeinse cijfers. Bij elkaar opgeteld geven de rode letters het jaartal 1969, het jaar waarin de gerestaureerde kerk weer in gebruik werd genomen (dat was in een plechtigheid op vrijdag 19 september 1969 om 14:30 uur, in aanwezigheid van prins Claus). De auteur van het chronogram, dr. J. Brinkhoff, leverde ook een enigszins vrije Nederlandse vertaling:

  Furore destructa
concordia renata
aedes Stephano sacra
urbis est gloria pia.

  “Door oorlogsrazernij geveld,
door eensgezind beleid hersteld,
is het heiligdom eens Steven toegewijd
der stede vrome trots in deze tijd”.

Overigens mag het betwijfeld worden of alle partijen die bij de restauratie betrokken waren, inderdaad wel steeds met ‘eensgezind beleid’ hebben samengewerkt.

  Deuropening zuidertransept

Links naast het chronogram bevindt zich een lage deur die naar een traptorentje leidt. De opvallende deuropening is scheef gemaakt en is te vergelijken met het scheve venster aan de andere zijde van het zuidertransept.

Het jaartal 1969 wordt als volgt uit het vers berekend:

3x D = 1500  
4x C = 400  
1x L = 50  
3x V = 15  
4x I = 4  
  __________  +
  1969  

De tekst van dit chronogram is in juli 1978 getoonzet door dr. Ben Kahmann C.Ss.R. (1914–2002), onder de titel ‘Hymnus Stephano sacer’ [beluisteren (3:25min, MIDI-bestand van 7 kB)]. Dit stuk voor twee solostemmen (SA), koor (SSAA), drie trompetten en tweemaal twee trombones werd in juni 1979 uitgevoerd door het Nijmeegs Vrouwenkoor en zeven koperblazers o.l.v. de componist, en organist Joost Langeveld. Er hoort een apart stuk voor orgel solo bij, eveneens uit juli 1978, getiteld ‘Communio in festo S. Stephani’.

Literatuur:
- Brinkhoff, J.M.G.M., ‘Chronogram op de Stevenskerk’, Numaga 16 (1969), 384.
- Dongelmans, M.-J., ‘Joviale muziekwetenschapper met vele gezichten en een erudiete geest’, De Gelderlander 154 (2002), donderdag 5 september 2002 [web].
- Kahmann, B., ‘Hymnus Stephano sacer. Communio in festo S. Stephani’, onuitgegeven bladmuziek, z.pl. 1978.
- ‘Orgelconcerten in Stevenskerk’, Hervormd Weekblad 53 (1979–1980) nr. 11, 2.