Op de plaats waar tot 1579 het sacramentshuisje stond, hebben de protestanten enkele Bijbelverzen aangebracht waaruit moest blijken dat het bewaren van gewijde hosties als het ‘lichaam van Christus’ een vorm van bijgeloof en afgoderij was (het huisje werd afgebroken, de schilderingen van Mozes en Aäron aan de buitenkant van het koor overgekalkt). De teksten op de cartouche werden in 1580 door de protestanten aangebracht, en in 1585 door de katholieken weer grondig met zwarte en grijze verf overgeverfd. Na 1600—de kerk was toen alweer enige tijd in protestantse handen—is het muurvlak gewit en zijn er bogen en lijsten van gips op aangebracht, die met ca. 80 spijkers werden vastgehouden. Bij de restauratie van de kerk na de Tweede Wereldoorlog zijn de gipsen ornamenten verwijderd, waarna fragmenten van de teksten tevoorschijn kwamen. Met veel moeite kon 35% van de letters in leesbare staat onder de kalk- en verflagen vandaan worden gehaald. Hoewel dus in zeer slechte toestand gevonden, konden de verzen met behulp van een Bijbel toch gerestaureerd worden (nadat eerst de spijkers met grote voorzichtigheid verwijderd waren).
De teksten zijn afkomstig uit de zogenaamde Emder of Deux Aes-Bijbel van 1561–1562, de Bijbelvertaling die de calvinisten gebruikten tot de Statenvertaling van 1637. Het gaat om verzen uit Jesaja 66, Handelingen 7 en 17, Matteüs 26, Lucas 22 en 1 Korintiërs 10 en 11.
Enkele restauratiefouten—genoemd in Gruys (1989), 256—zijn naderhand gecorrigeerd; ook werd toen uit de onwaarschijnlijke reconstructie “Dit seij Heer Jesus” in regel 8 het betere “Ende de Heere Jesus” gemaakt. Enkele fouten zijn blijven staan: in regel 2 “Die hemel” (i.p.v. “Den hemel”) en “mij een” (voor “mijnen”), en in regel 6 “niet geener” (i.p.v. “met geener”). Aan het eind van regel 2 ontbreekt het woord “is”. Drie zichtbare correcties—invoegingen in een kleinere letter—waren ook in de oorspronkelijke schildering aanwezig: regel 5 “Hemels”, regel 7 “ende alle dinck” en regel 22 “wil”. De spelfout “neiuwe” in regel 11 stamt van de oorspronkelijke schildering.
Literatuur:
- Gruys, A., ‘De muurtekst op de noordwand van het hoogkoor in de St.-Stevenskerk te Nijmegen’, in: P. Bange & P.M.J.C. de Kort (eds.), Die fonteyn der ewiger wijsheit, Nijmegen: Centrum voor Middeleeuwse Studies, 1989, 253–258.
- Meere, J.A.P., ‘Renovatie van een wandtekst in de St. Stevenskerk te Nijmegen’, Eisma’s Schildersblad 72 (1970–1971) nr. 25, 921–922.
Hieronder volgt een transcriptie van de verzen.